Algemene voorwaarden in overeenkomst

In de regel worden in een hoofdovereenkomst de belangrijkste afspraken en de prestaties opgenomen. Denk bijvoorbeeld aan de omschrijving van het product of de dienst die je koopt, de prijs en de levertijd die van toepassing is. De randvoorwaarden worden dan vaak opgenomen in de algemene verkoopvoorwaarden. Deze voorwaarden worden meestal door een ondernemer/verkoper eenzijdig opgesteld en vervolgens zonder vorm van discussie door de wederpartij (ongelezen) geaccepteerd. Maar het kan ook zijn dat de koper van de producten zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing verklaart.

Gebruiker en wederpartij

In de algemene voorwaarden worden vaak de termen “gebruiker” en “wederpartij” gehanteerd. Bij algemene verkoopvoorwaarden is de gebruiker de ondernemer die een product of dienst levert en de algemene voorwaarden heeft opgesteld. De wederpartij is dan de afnemer die de dienst of het product afneemt en jegens wie de algemene voorwaarden van toepassing worden verklaard. Bij algemene inkoopvoorwaarden is het net andersom: de inkoper van de dienst of het product is de gebruiker en de verkoper van de dienst of het product is de wederpartij.

Toepasselijkheid / vernietiging

Algemene voorwaarden zijn makkelijk van toepassing te verklaren. Dit doe je bijvoorbeeld door in de hoofdovereenkomst te vermelden dat ze van toepassing zijn. De voorwaarden zijn dan zelfs van toepassing als de wederpartij ze niet gelezen heeft of ze niet heeft begrepen. Maar de gebruiker van algemene voorwaarden heeft wel een informatieplicht: hij moet de wederpartij in voldoende mate in kennisstellen hiervan (zie hierna). Indien de gebruiker dat niet doet, kan de wederpartij de voorwaarden vernietigen.

Terhandstelling

De informatieplicht van de gebruiker bestaat uit de terhandstelling van de algemene voorwaarden aan de wederpartij. De terhandstelling dient plaats te vinden voor of uiterlijk bij het sluiten van de overeenkomst en kan geschieden door het toesturen van de algemene voorwaarden per post of het fysiek overhandigen daarvan. Terhandstelling kan tevens plaats vinden door de algemene voorwaarden langs elektronische weg ter beschikking te stellen op een zodanige wijze dat deze door de wederpartij kunnen worden opgeslagen en voor haar toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming (vaak is dit dan een pdf. bestand).

Indien het redelijkerwijs niet lukt om de algemene voorwaarden toe te sturen, bijvoorbeeld omdat het teveel pagina’s zijn om mee te sturen, dan kan worden volstaan met de mededeling (voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst) dat de voorwaarden bij de gebruiker ter inzage liggen of bij de Kamer van Koophandel.

De informatieplicht geldt volgens de wet (artikel 6:235 BW) niet als de wederpartij een ‘grote onderneming’ is (een bedrijf met 50 of meer werknemers of een bedrijf met een gepubliceerde jaarrekening), en evenmin indien de wederpartij (nagenoeg) dezelfde algemene voorwaarden gebruikt. In dat geval is het van toepassing verklaren dus afdoende.

Opvolgende overeenkomsten

In de jurisprudentie is bepaald dat de terhandstelling in principe maar een (1) keer nodig is. Als de algemene voorwaarden bij het aangaan van een overeenkomst eenmaal ter hand zijn gesteld, dan kan dat bij vervolgovereenkomsten achterwege blijven. Dit betekent dat, in het geval van professionele partijen die herhaaldelijk zaken met elkaar doen en de gebruiker bij het aangaan van de eerste overeenkomst de algemene voorwaarden op de juiste manier ter hand heeft gesteld, de terhandstelling bij opvolgende overeenkomsten niet opnieuw vereist is.

Inkoop- en verkoopvoorwaarden beide van toepassing?

Van een battle of forms is sprake als beide partijen bij het sluiten van een overeenkomst of in het voortraject bij aanbod en aanvaarding naar hun eigen algemene voorwaarden verwijzen. Denk aan de verkoper die zijn algemene verkoopvoorwaarden van toepassing verklaart, terwijl de inkoper zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing verklaart. In het geval van battle of forms rijst de vraag welke algemene voorwaarden nu op de overeenkomst van toepassing zijn.

Deze vraag wordt beantwoord met behulp van de ‘first shotrule’: de algemene voorwaarden waar in schriftelijke communicatie als eerste naar wordt verwezen zijn van toepassing. Voornoemde regel geldt echter niet indien de andere partij die als tweede naar haar algemene voorwaarden heeft verwezen, de algemene voorwaarden van de eerste uitdrukkelijk van de hand heeft gewezen. Als je dus, in het geval van een battle of forms, je eigen voorwaarden wil laten gelden, dan moet je de voorwaarden van de wederpartij uitdrukkelijk (en niet alleen in je algemene voorwaarden) van de hand wijzen.

Zwarte en grijze lijst

De wet vermeldt twee lijsten van bedingen die als algemene voorwaarde kunnen voorkomen en steeds als onredelijk bezwarend gelden (of vermoed worden onredelijk bezwarend te zijn) als de wederpartij een consument is. Let wel: deze zwarte en grijze lijst gelden in beginsel dan ook niet ten aanzien van een handelspartij als wederpartij.

De lijst met bedingen die onredelijk bezwarend zijn wordt de zwarte lijst (artikel 6:236 BW) genoemd. Een dergelijk beding wordt aangemerkt als onredelijk bezwarend en is vernietigbaar. De lijst met bedingen die vermoed worden onredelijk bezwarend te zijn wordt de grijze lijst (artikel 6:237 BW) genoemd. Het betreft hier een weerlegbaar vermoeden: indien de wederpartij zich beroept op een vermoedelijk onredelijk bezwarend beding in de algemene voorwaarden, dan staat het de gebruiker vrij het bewijs te leveren dat het beding niet onredelijk bezwarend is en dus niet vernietigd moet worden.

Advocaat algemene voorwaarden

Bij Penrose, een advocatenkantoor in Amsterdam, werken advocaten die gespecialiseerd zijn in algemene inkoopvoorwaarden en algemene verkoopvoorwaarden. Onze advocaten denken met je mee en beantwoorden graag jouw vragen. De contactgegevens van onze advocaten vind je hier.